Psikolojide Online Terapi Devri

Teknolojinin hayatımıza günden güne daha fazla girmesiyle en çok ihtiyaç duyduğumuz hizmetlere ulaşmak da kolaylaşıyor. İnternetten alışveriş yapma, taksi çağırma, yemek söyleme derken psikolojik destek de artık internetten yapılabilir hale geliyor. Uzman bir terapist ya da psikolog tarafından psikolojik tedavi hizmetini internet ortamından sunan online terapi çoğu kişinin dikkatini çekmiş durumda.

Online terapiyi, internet bağlantısı ile görüntülü konuşma sağlayan bir program ile bir psikiyatrist ya da uzman klinik psikologdan terapi hizmeti almak olarak açıklayabiliriz. Günümüzde kullanımı oldukça yaygınlaşan uygulama özellikle yurtdışında ya da farklı bir şehirde yaşayan insanlar tarafından tercih ediliyor. Büyük şehirlerde yaşayan kişilerin, yoğun trafik koşullarından ya da iş hayatlarından dolayı zaman ve ulaşım konusunda sıkıntı çekmesi online terapiyi tercih etmelerini sağlıyor. Yine fiziksel engel sebebiyle evden ayrılamayan bireyler ya da çocuklarını bir başkasına emanet edip çıkamayan anneler de bu hizmete başvurmakta.

Online terapi hakkında daha detaylı bilgi almak, yüz yüze terapiden farklarını belirlemek ve etik ilkelere ne kadar önem verildiğini öğrenmek için Türk Psikologlar Derneği Eskişehir Şubesi yönetim kurulu üyesi Uzman Psikolog Çağdaş Yalçın ile görüştük.

İnternet üzerinden yapılan terapi ile yüz yüze yapılan terapi arasındaki farklar hakkında bilgi veren Yalçın şöyle konuştu: “Bir terapi türünün geçerliliği ve yararlılığını belirleyen o alanda gerçekleştirilmiş olan bilimsel çalışmalardır. Buna ek olarak klinik gözlemin de kıymetli bir veri olduğunu düşünüyorum. Online terapi üzerine yapılan çalışmalar çoğunlukla etkinlik ve yararlılık anlamında yüz yüze gerçekleştirilen terapilerle bir fark bulamamıştır. Bu demek değildir ki aynı oranda geçerli ve yararlıdır. Yapılan çalışmaları eleştirel bir gözlükle de okumak, her çalışmanın kendi içinde metodolojik eksiklerinin bulunduğunu göz önünde bulundurmak kıymetlidir. Bu çerçevede benim kişisel gözlemim internete aşina genç grupta online veya yüz yüze gerçekleştirilen terapide geçerlilik ve yararlılık açısından anlamlı bir fark olmadığı yönünde”.

“New York’ta yaşayan vatandaşımız benden terapi hizmeti alırken Ankara’da yaşayan alamıyor”.

Online terapiyi, kişinin yaşadığı yerde terapi hizmeti alamaması durumunda kullandığını belirten Yalçın, Ankara’dan başvuran bir kişinin bu hizmeti kendisinden alamadığını çünkü Ankara’da terapi hizmeti alabileceği oldukça nitelikli birçok kaynak olduğunu söyledi. Aynı kişinin Amerika’da yüksek lisans yapması durumunda onu terapiye alabileceğini çünkü bu kişinin yaşadığı yerde kültürel özelliklerini ve anadilini bilen bir terapist bulmasının her zaman mümkün olmadığını belirtti.

Online terapide uygulanan tedaviler ile ilgili açıklamada bulunan Yalçın, yüz yüze terapiyle online terapi arasında hasta grubunda bir farklılık aramadığını belirtti. Her iki grupta da risk faktörlerinin iyi değerlendirilmesi ve terapiye bundan sonra başlanması gerektiğini düşündüğünden herhangi bir psikopatolojiyi öne çıkarmasının mümkün olmadığını söyledi.

Yalçın, bir yetişkin psikoterapisti olarak çalıştığı grubun online terapiye çoğunlukla uygun olduğunu, çift terapisi için de online terapiyi uyguladığını ve geri dönüşlerinin oldukça olumlu yönde olduğunu belirtti. Online terapi hizmetinde yüz yüze yapılan terapi ile aynı ücreti aldıklarını ifade eden Yalçın, psikoterapi süresinin kişiden kişiye değişen ve baştan kestirilmesi genellikle mümkün olmayan bir hizmet olduğunu söyledi.

“Meslek etiğine oldukça önem vermeye çalışan biriyim, etik ihlallerin yaşanmaması konusunda dikkatli olduğumu düşünüyorum”.

“Online terapide etik ilkelere ne kadar önem veriliyor”? sorusu üzerine Yalçın şu açıklamalarda bulundu: “Gizlilik ilkesi online ve yüz yüze terapilerde aynı şekilde işliyor ve her iki durumda da etik ilkelere bağlı kalınıyor. Online olarak gerçekleştirilen bir eylemde verilerin kaydedilmemesi, notların bilgisayar ortamında tutulmaması gibi durumlara dikkat ediliyor. Etik ilkelere oldukça dikkat eden terapistler de var, hiçe sayanlar da. Bu durumun yüz yüze terapide de böyle olduğunu düşünüyorum. Bu etik problemleri sağlık ve eğitim alanının her yerinde yaşıyoruz; psikoterapiye ya da daha spesifik olarak online terapiye özgü değil. Bireysel olarak ben meslek etiğine oldukça önem vermeye çalışan biriyim, etik ihlallerin yaşanmaması konusunda dikkatli olduğumu düşünüyorum. Kendimi değerlendirecek kişinin ben değil benden hizmet alan biri ya da yaptığım işi gözlemleme şansı bulmuş bir meslektaşım ya da hocam olması gerektiğini düşünüyorum”.

Online terapinin hangi hastalara uygun olup olmadığı ile ilgili olarak, psikoterapiyle ilgili genellemeler yapmayı doğru bulmadığını söyleyen Yalçın, depresif bir hasta için psikoterapi yeterli olacakken bir başka hasta için sadece psikofarmakoterapi ya da psikoterapi artı psikofarmakoterapinin gerekli olabileceğini belirtti. Bu durumu tek değerlendirenin kendisinin olmadığını, bir hekimin-genellikle psikiyatri hekimi-görüşlerinin de alındığını, online ya da yüz yüze terapiye uygunluğun kişisel bazda değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.

“Norveç’te yaşayan ve anadili Türkçe olan birinin nitelikli bir psikoterapistten online terapi hizmeti alma imkânının olması oldukça değerli bir şey”.

Ülkemizde ve dünyada her hizmetin istismar edildiği ya da sınırını aşan şekilde kullanıldığını ifade eden Yalçın, online terapinin de hâlihazırda aynı sorunları yaşadığını belirtti. Ancak bunun, online terapinin değersiz bir uygulama olduğu anlamına gelmediğini, Norveç’te yaşayan ve anadili Türkçe olan birinin nitelikli bir psikoterapistten online terapi hizmeti alma imkânının olmasının oldukça değerli bir şey olduğunu söyledi. Gelişmelerin iki taraftan ilerleyeceğini, online olarak ulaşılan nitelikli terapi hizmeti sayısının da bu alanı istismar etmeyi hedefleyen kişilerin sayısının da belli bir oranda artacağını düşündüğünü belirtti.